Giác Quán Và Ba Tam Muội Môn

Trong buổi sinh hoạt trực tuyến vừa qua, đề tài được HĐ LÝ GIA đưa ra thảo luận, đó là:

- GIÁC QUÁN VÀ BA TAM MUỘI MÔN !!!

- Chủ toạ buổi sinh hoạt: LÝ LIÊM !!!

- Tham gia thảo luận: TẤT CẢ HĐ LÝ GIA !!!

Nội dung buổi sinh hoạt:

Đối với Phật đạo, trong quá trình văn tư tu để hàng phục tâm thức, người tu hành phải thực hiện hai pháp giác và quán !!! Hai pháp này được ứng dụng thường xuyên đến khi nào tâm thức hoàn toàn không còn phát sinh hư vọng, giác quán tự xả !!!

Để có thể thực hành giác quán hiệu quả, người tu hành phải được trang bị các kiến thức cơ bản của Phật đạo một cách chuẩn xác và thực hiện các kiến thức ấy vào công việc giác quán theo trình tự dưới đây, gọi là ba phép tu tam muội !!!

1- Tam muội có giác có quán !!!

2- Tam muội không giác có quán !!!

3- Tam muội không giác không quán !!!

Để làm rõ ý nghĩa của giác quán và cách thực hành ba tam muội môn, một số câu hỏi sau đây được nêu lên, và đã được chủ toạ cũng như các HĐ trả lời thoả đáng !!!

Hỏi: Thế nào là giác và quán ???

Trả lời:

- Giác: Là hiểu biết, thấu suốt một vấn đề của đạo pháp như pháp !!!

- Quán: Là xem xét, quan sát như pháp để tìm cách làm cho tâm thức tương ưng với những gì đã giác (như lí tác ý) !!!

Hỏi: Làm thế nào để vận dụng giác và quán vào quá trình tu tập ???

Trả lời: Để vận dụng giác và quán vào quá trình tu tập, người tu hành phải tuần tự áp dụng giác quán theo trình tự sau để đình chỉ vọng tâm !!!

1- Tam muội có giác có quán: Đưa tâm thức đúng cứu cánh như ta đã giác, đồng thời xem xét những gì hiện khởi (trong tâm thức) làm trở ngại cứu cánh (đã giác) !!!

2- Tam muội không giác có quán: Triệt để xem xét và tìm cách tịch diệt các trở ngại ấy như pháp !!!

3- Tam muội không giác không quán: Sau khi các pháp hư vọng không còn hiện khởi, tâm thức tương ưng với cứu cánh đã giác, hành giả ở yên nơi cứu cánh đó cho đến khi viên mãn, giác quán sẽ tự xả !!!

Hỏi: Sau khi thành tựu ba tam muội môn nói trên, giác quán đã dừng, người tu hành có rơi vào đoạn diệt hay không ???

Trả lời: Sau khi thành tựu ba tam muội môn nói trên, tiền ngũ thức sẽ trở thành thành sở tác trí, ý thức sẽ trở thành diệu quan sát trí !!! Bây giờ, sáu thức không còn làm chủ để sai sử các căn hành động theo nghiệp... Tánh giác tự thay thế thức mê, đóng vai trò chủ nhân, điều phối hoạt động thấy nghe hay biết, do đó hành giả không rơi vào đoạn diệt !!! Giống như người ta lấy cặp kính màu ra khỏi đôi mắt, cái thấy sẽ trung thực chứ không đoạn diệt !!!

Hỏi: Xin cho biết sự khác biệt giữa cái thấy của tánh giác và cái thấy của thức mê ???

Trả lời: Cái thấy của tánh giác không sinh tâm và pháp hư vọng !!! Cái thấy của thức mê là nguyên nhân sinh tâm và pháp hư vọng !!!

Hỏi: Người tu hành có nhất thiết phải tu đầy đủ ba tam muội môn này hay không ???

Trả lời: Muốn thành tựu đạo quả vô lậu và đạo quả xuất thế, tất cả người tu hành đều phải trải qua ba tam muội môn này !!! Tuy nhiên, đối với những hành giả là thắng căn, ba tam muội xảy ra nhanh chóng, vì thế trong tức thời hành giả không nhận ra mình đã trải qua trình tự như vậy !!! Giống như một học sinh sau khi đọc đề toán, liền tìm thấy đáp án, giai đoạn phân tích và tìm cách giải quyết đề bài xảy ra quá lẹ, học sinh ấy không kịp nhận ra !!!

Hỏi: Thế nào là ác giác quán ???

Trả lời: Ác giác quán là những giác quán không như pháp !!! (Không như lí tác ý)

Hỏi: Làm thế nào để nhận ra người tu hành đang sử dụng ác giác quán ???

Trả lời: Có hai cách cơ bản để nhận ra một ác giác quán đó là:

1- Người tu hành không được trang bị những kiến thức Phật đạo đúng đắn... Vì thế, tu tập trong Phật đạo mà lại đem tâm ý giác quán niệm xứ thứ năm, thứ sáu...v..v...chẳng hạn !!!

2- Tinh tấn giác quán một thời gian mà khổ, kiết sử, phiền não, lậu hoặc không tịch diệt !!!

Hỏi: Vì sao một người tuy đã giác ngộ, nhưng thỉnh thoảng bất giác lại hiện khởi ???

Trả lời: Có hai nguyên nhân khiến người tu hành tuy đã giác ngộ nhưng thỉnh thoảng bất giác vẫn hiện, đó là:

1- Tập khí bất giác chưa dứt !!!

2- Đạo quả (đã giác) chưa viên mãn !!!

Hỏi: Trường hợp nào, người tu hành không bị rơi vào bất giác ???

Trả lời: Có hai trường hợp người tu hành không rơi vào bất giác, đó là:

1- Trú hoặc chứng thiệt tế !!!

2- Thăng toà thuyết pháp, nếu Bồ tát chỉ kiến thiệt tế !!!

Hỏi: Làm thế nào để sau khi thành tựu tam muội không giác không quán, tâm thức không bị bất giác trở lại ???

Trả lời: Trong lúc tâm thức hư vọng đã tịch diệt, để tâm thức không bị bất giác trở lại, người tu hành dùng tứ gia hạnh để gia trì cho đến khi nào viên mãn đạo quả đã giác !!!

Hỏi: Chứng thiệt tế và kiến thiệt tế khác nhau thế nào ???

Trả lời:

- Chứng thiệt tế: An trú nơi đạo quả đã chứng !!!

- Kiến thiệt tế: Thành tựu đạo quả, nhưng không an trú nơi đạo quả đó mà tinh tấn tu tập để tiến lên đạo quả cao hơn !!!

Trên đây là lược ghi nội dung thảo luận buổi sinh hoạt trực tuyến vừa rồi...Những HĐ không tham dự có thể đọc, tham khảo !!!

Chúc mọi người an vui, tinh tấn !!!

23/09/2020

LÝ TỨ