Tứ Vô Ngại Biện Của Phật Đạo !!!

Các bạn !!!

Mình vừa nhận được một số thắc mắc của bằng hữu Huyền Đức ở Long Khánh...!!! Nội dung như sau:

"Chào thầy Lý Tứ,

Tôi cảm ơn thầy đã giảng rõ cho tôi về chủ đề Thập Như Thị trong hai kỳ hỏi trước. Tôi đã hiểu và trực nhận được phần nào nguyên lý vi diệu này.

Tôi là công chức nghỉ hưu nên cũng có nhiều thời gian. Gần đây tôi thường đọc các bài viết của Thầy, khi đọc về “Tứ vô ngại biện”, và nghiền ngẫm. Tôi có một vài điểm chưa thông muốn nhờ thầy giải đáp:

1- Nếu Nghĩa vô ngại biện là thông đạt bản thể (Pháp tánh), còn Pháp vô ngại biện là thông đạt hiện tượng (Pháp tướng), thì người đã thấu triệt Nghĩa có tự nhiên thành tựu Pháp vô ngại biện không, hay vẫn cần tu chứng riêng phần Sự?

2- Thầy nói ba điều đầu thuộc Đại Trí, còn Biện vô ngại biện là Đại Bi, là trí tuệ tự tại trong biện thuyết. Như vậy, có phải Biện vô ngại biện là sự viên mãn của Trí lẫn Bi, và trí tuệ rốt ráo không thể tách rời lòng từ bi lợi tha?

3- Theo thầy, hành giả cần đạt đến mức tu chứng nào mới có thể thật sự viên mãn Tứ vô ngại biện? Người chưa dứt hết phiền não có thể đạt được “vô ngại” trong biện luận chăng?

4- Làm sao để phân biệt rõ Tứ vô ngại biện của một vị Bồ Tát đã chứng đắc với tài hùng biện của người thế gian — vốn cũng có Từ và Biện xuất chúng nhưng thiếu Nghĩa và Pháp?

Rất mong nhận được câu trả lời của thầy, kính chúc thầy Lý Tứ nhiều sức khỏe!

04/10/2025 - 13:54:29 - Huyền Đức - Long Khánh”

Bằng hữu Huyền Đức và bạn đọc thân mến !!!

Trước khi thảo luận các câu hỏi của bằng hữu...Lý Tứ xin có đôi lời về Tứ vô ngại biện của Phật đạo...!!!

Cũng giống như bất kì ngành nghề chuyên môn kĩ thuật nào trên đời, Phật đạo ở góc nhìn nào đó cũng có những nét đặc trưng mang tính chuyên môn kĩ thuật cao...!!! Mà đã là chuyên môn kĩ thuật thì, chỉ những ai thật sự am tường chuyên môn kĩ thuật của ngành nghề đó, mới có đủ hiểu biết sâu rộng về ngành nghề của mình...mà một người không thật sự am tường, không trải nghiệm trong nghề, không thể giải thích thoả đáng và thuyết phục mọi thắc mắc liên quan đến ngành nghề...!!!

Tứ vô ngại biện của Phật đạo, chính là bốn pháp biểu hiện sự thông tuệ giáo pháp của một người rất am tường về lãnh vực này mà, một người không am tường đến độ thông tuệ không thể có được...!!! Giống như, chỉ có những bậc thầy về y học, mới có thể giải thích một cách thoả đáng và thuyết phục những vấn đề liên quan đến y học...!!! Còn những ai, chưa đạt trình độ như vậy, dù giỏi biện thuyết cũng không thể giải thích một cách thuyết phục, rốt ráo và thông tuệ như vị thầy kia...Vì rằng, có những vấn đề liên quan đến chuyên môn kĩ thuật, cũng như những ứng dụng thực tế mà chỉ những bậc thầy từng trải nghiệm trong ngành nghề mới biết được...!!!

Bây giờ, mình xin trả lời các thắc mắc của bằng hữu Huyền Đức...!!!

- Hỏi:

"1- Nếu Nghĩa vô ngại biện là thông đạt bản thể (Pháp tánh), còn Pháp vô ngại biện là thông đạt hiện tượng (Pháp tướng), thì người đã thấu triệt Nghĩa có tự nhiên thành tựu Pháp vô ngại biện không, hay vẫn cần tu chứng riêng phần Sự?"

- Trả lời:

Tứ vô ngại biện có bốn pháp gồm: Từ vô ngại, nghĩa vô ngại, pháp vô ngại và biện tài vô ngại...!!!

Tuy liệt kê có bốn pháp...Nhưng, thật sự chỉ là bốn mặt của một vấn đề...!!! Khác hơn, bốn pháp trên là "sự hoạt dụng thiện xảo" của Bát nhã trí...Do đó, người thành tựu hay thể hiện một vô ngại, tức vị ấy có đủ Tứ vô ngại...!!!

Người còn tu chứng ở bất kì địa vị nào trong đạo pháp, đều không thể có được Tứ vô ngại biện...!!! Khác hơn, đây là một trong những điều đặc dị của bậc "vô tu vô chứng" trong đạo pháp...!!!

- Hỏi:

"2- Thầy nói ba điều đầu thuộc Đại Trí, còn Biện vô ngại biện là Đại Bi, là trí tuệ tự tại trong biện thuyết. Như vậy, có phải Biện vô ngại biện là sự viên mãn của Trí lẫn Bi, và trí tuệ rốt ráo không thể tách rời lòng từ bi lợi tha?"

- Trả lời:

Biện tài vô ngại hay Biện vô ngại biện của Phật đạo, không phải là loại biện thuyết để chứng tỏ năng lực của mình trước quần chúng, hoặc tranh biện để hơn người...!!! Mà, nó là công cụ tối thiện xảo phát xuất từ Tứ vô lượng tâm, để Phật và Bồ tát giúp người vượt qua hai chướng đạo, đó là "Tồi tà hiển chánh" và "Đoạn mê khai giác"...Sau đó người ấy tìm thấy cơ hội kiến đạo...!!!

- Hỏi:

"3- Theo thầy, hành giả cần đạt đến mức tu chứng nào mới có thể thật sự viên mãn Tứ vô ngại biện? Người chưa dứt hết phiền não có thể đạt được “vô ngại” trong biện luận chăng?"

- Trả lời:

Muốn thành tựu Tứ vô ngại biện, vị này phải thành tựu hai thứ thông là, "Thuyết thông" và "Tông thông"...!!!

* Thuyết thông: Như người chủ nhà biết rõ căn nhà của mình ở vị trí nào, cũng như có năng lực hướng dẫn mọi người tìm đến căn nhà của mình, dù người ấy xuất phát bất kì ở đâu trên thế giới này một cách chính xác, nhanh chóng và an toàn nhất...!!!

* Tông thông: Như gia chủ biết rõ công dụng từng món đồ trong nhà, cũng như các món đồ ấy mua sắm ở đâu, lúc nào, trị giá, địa chỉ mua sắm, hiện tại món đồ đó đang để ở đâu trong nhà...từ những món có giá trị như châu báu, cho đến cây kim sợi chỉ, kể cả một cái nồi thủng đáy chưa kịp bán ve chai...vv...Những thứ mà người ngoài không thể nào biết được...!!!

Tóm lại, vị có đủ hai thứ thông, có thể tuyên thuyết một cách tường tận từng cung đường của đạo pháp và hướng dẫn người hữu duyên, tuần tự thành tựu tất cả các đạo quả trong Phật đạo một cách chính xác như pháp...!!!

Người chưa dứt phiền não, nếu thấu suốt "phiền não, bồ đề tánh không hai", cũng có thể thành tựu Tứ vô ngại...!!! Tuy nhiên, Phật dạy, hạng này xuất hiện trong đời hiếm như hoa Ưu đàm bát la hay Kì Lân trong loài người...không phải ai cũng được...!!! Còn lại, tất cả đều phải dứt phiền não rồi sau đó học trí tuệ mới "có cơ may" thành tựu Tứ vô ngại...!!!

- Hỏi:

"4- Làm sao để phân biệt rõ Tứ vô ngại biện của một vị Bồ Tát đã chứng đắc với tài hùng biện của người thế gian — vốn cũng có Từ và Biện xuất chúng nhưng thiếu Nghĩa và Pháp?"

- Trả lời:

Thật ra, rất khó để một người không am tường Phật đạo có thể nhất thời nhận ra sự khác biệt giữa Tứ vô ngại biện và Biện thông thế trí...!!!

Riêng người có tài hùng biện của thế gian chỉ có thể giỏi "từ ngữ" thuộc pháp thế gian, chứ họ chẳng thể thấu đạt các từ ngữ mang trong nó nội hàm sâu thẳm của giáo pháp, cũng như từ ngữ hàm chứa sự ẩn mật của cảnh giới xuất thế...!!! Cho nên, hùng biện ở đời là giỏi "hùng biện thế gian" chứ không phải "vô ngại biện" trong đạo pháp...!!!

Tuy một người bình thường khó nhận biết, nhưng ta có thể căn cứ vào những chi tiết của hai thứ thông đã nêu ở câu hỏi (3), các chi tiết ấy là những thứ mà một người không thông thuộc giáo pháp, chỉ dựa vào sức hùng biện thế gian không hề biết được, để từ đó ta suy ra người thuyết thuộc hạng nào...!!!

Thứ hai, nhìn vào kết quả sau mỗi lần nghe thuyết, ta có thể tự đánh giá như, sau khi nghe thuyết ta có thấy rõ con đường và mục tiêu của giáo pháp là gì ??? Khổ, phiền não, kiết sử, mê mờ, lậu hoặc trong ta có giảm hay không ??? Thanh tịnh, an vui có hiện ???...vv...Nói chung, lời thuyết nào giúp ta đạt được các mục tiêu của đạo pháp thì ta chấp nhận...Lời thuyết nào khiến ta ngày một mơ hồ, phiền muộn, mê mờ, nhân ngã, chấp nhất, đấu tranh, không thấu triệt nghĩa lí, chẳng biết mục tiêu cũng như con đường ta sẽ đi là gì, đời đạo lung tung, thế gian xuất thế lộn xộn...vv...thì ta có thể coi lại...!!!

Hy vọng, những trả lời vừa rồi, có thể giúp bằng hữu Huyền Đức và bạn đọc có cái nhìn khái quát về Tứ vô ngại của Phật đạo...!!!

Rất mong nhận được những câu hỏi lí thú và bổ ích từ mọi người...!!!

- Các bạn có thể gửi câu hỏi theo đường link sau: https://forms.gle/HooJiZeXLBNokpUx8

- Hoặc đặt câu hỏi trực tiếp từ Website LyTu.Vn

04/10/2025

LÝ TỨ