Học Để Làm Gì ???

Các bạn !!!

Vừa rồi, mình có nhận được thắc mắc của bạn đọc có tên Chánh Huy Toàn ở Hà Nội !!!

Thắc mắc của Chánh Huy Toàn có nội dung như sau:

"Thưa tác giả Lý Tứ!

Con vô tình đọc được một bài giới thiệu trên facebook - sự kiện Giới thiệu sách của tác giả Lý Tứ, sắp diễn ra ở Hà Nội. Bài viết đó có trích dẫn một đoạn trong sách Chuyện bên lề bác viết:

“Với Phật đạo, học một điều để bớt ngu một điều, chứ không phải học để khôn lên...Hết ngu, gọi là có trí tuệ! Nếu học để khôn lên mà cái ngu không hết thì, cái khôn ấy sẽ trở thành mối họa cho đời, cho đạo!"

Bác cho con hỏi hai câu hỏi ạ:

1- Bình thường việc học tập là để mở rộng thêm kiến thức, giúp ta để khôn lên, sáng ra. Vậy tại sao đối với việc học tập trong Phật Đạo (theo cách của bác) là để bớt ngu chứ không phải học để khôn lên? Nhờ bác giải thích giúp con ý này ạ?

2- Con là Phật Tử với hơn 10 năm thực tập thiền chánh niệm. Con được hiểu, phải hành thiền trong các tư thế (đi, đứng, nằm, ngồi), đến độ nhất tâm mới phát sinh trí tuệ. Cũng như Đức Phật, do ngài ngồi thiền dưới cội bồ đề trong 49 ngày, nhờ vậy mà trí tuệ từng bước phát sinh. Nhưng ở đây bác định nghĩa, phải học để hết ngu. Khi hết ngu gọi là có trí tuệ. Con tự thấy điều này mâu thuẫn với những gì con được biết. Rất mong bác Lý Tứ giúp con khai thông điểm này ạ?

Con chân thành cảm ơn bác! Chúc bác nhiều sức khỏe và tiếp tục ra được nhiều đầu sách hay ạ! 

Nếu con không bận đi công tác, thì con cũng sắp xếp để tham gia sự kiện này. Chúc cho sự kiện ra mắt sách sắp tới của bác thành công ạ! 

Hà Nội, ngày 11 tháng 06 năm 2025 - 11/06/2025 - 23:05:03 - Chánh Huy Toàn - Hà Nội"

Chánh Huy Toàn và bạn đọc thân mến !!!

Câu hỏi của Chánh Huy Toàn gởi đi vào ngày 11/06/2025...Nhưng cho mãi đến hôm nay, 25/06/2025 mình mới trả lời được..!!!

Sở dĩ có sự chậm trễ này, là do thời gian vừa qua bản thân bận tham gia chuỗi sự kiện "ra mắt sách và giao lưu với bạn đọc miền Bắc"... Mong Chánh Huy Toàn cũng như bạn đọc thông cảm...!!! Chân thành cảm ơn !!!

Về các câu hỏi của Chánh Huy Toàn...Mình xin được trả lời từng phần như sau:

- Hỏi:
"1- Bình thường việc học tập là để mở rộng thêm kiến thức, giúp ta để khôn lên, sáng ra. Vậy tại sao đối với việc học tập trong Phật Đạo (theo cách của bác) là để bớt ngu chứ không phải học để khôn lên? Nhờ bác giải thích giúp con ý này ạ?"

- Trả lời:
Theo quan điểm của Phật đạo...Chúng sinh hay một hữu tình, sở dĩ không thể trở thành một bậc Đại Giác như một Đức Phật, là do tâm thức bị vô minh che phủ...!!!

Muốn hết vô minh (cách nói dân dã là u tối hay ngu si) người ấy phải học tập (theo chánh pháp) hoặc tự giác ngộ để chấm dứt toàn bộ sự u tối ngu si này...!!! Giống như muốn hết tối tăm phải thắp đèn...!!!

Học tập để giác ngộ hay tự giác ngộ chính là quá trình thắp lên ngọn đèn nhằm soi sáng tâm thức...Vì thế Phật dạy: "Hãy tự thắp đuốc lên mà đi"...!!!

Theo quan điểm của Phật đạo, một hữu tình bị ba lớp vô minh hay ngu si bao phủ, che mờ tâm trí cần phải học tập chánh pháp hoặc tự giác ngộ để làm cho các lớp ngu si này không còn...!!! Ba lớp đó là:

- Lớp thứ nhất: Ngu si do xúc đối trong tăm tối...Gọi là Nhuận Chi Vô Minh (không có chánh kiến)...!!!

- Lớp thứ hai: Ngu si do nghĩ suy không chân chánh...Gọi là Căn Bản Vô Minh, hay Phi như lý tác ý (không có chánh tư duy)...!!!

- Lớp thứ ba: Ngu si do không tự biết (tự thấy, tự ngộ, tự niệm) Phật tánh (Phật tâm, Phật trí) đã sẵn có...Gọi là Vô Minh Trụ Địa (hay không chánh niệm, hai phần Sở Trí Ngu hoặc Vô Tuệ Giác)...!!!

Để giải quyết ba lớp ngu vừa nêu...Học tập như pháp (Văn), tư duy như pháp (Thiền tư) và ứng dụng như pháp (Tu huệ)...Là ba học pháp giúp người học tự đốt lên ngọn đuốc nhằm soi sáng, vĩnh viễn chấm dứt ba thứ ngu si, tự khai phóng tâm thức...Đưa đến giác ngộ rốt ráo...!!!

Còn, quan điểm học tập để "mở rộng thêm kiến thức, giúp ta để khôn lên, sáng ra...vv..." như bạn đã viết, là quan điểm học tập của đời (của thế gian), không phải quan điểm của đạo (xuất thế gian), lại càng không phải quan điểm của đạo trí tuệ (xuất thế gian thượng thượng)...!!!

Thành ra việc lấy quan điểm thế gian để làm cơ sở, làm luận cứ đánh giá, nhận xét...vv...đối với quan điểm của Phật đạo (hay đạo xuất thế)...là việc làm không thoả đáng...!!!

- Hỏi:
2- Con là Phật Tử với hơn 10 năm thực tập thiền chánh niệm. Con được hiểu, phải hành thiền trong các tư thế (đi, đứng, nằm, ngồi), đến độ nhất tâm mới phát sinh trí tuệ. Cũng như Đức Phật, do ngài ngồi thiền dưới cội bồ đề trong 49 ngày, nhờ vậy mà trí tuệ từng bước phát sinh. Nhưng ở đây bác định nghĩa, phải học để hết ngu. Khi hết ngu gọi là có trí tuệ. Con tự thấy điều này mâu thuẫn với những gì con được biết. Rất mong bác Lý Tứ giúp con khai thông điểm này ạ?

- Trả lời:
Muốn có chánh niệm (luôn ghi nhớ, luôn ứng dụng, ta và niệm nhất thể) phải có chánh kiến và chánh tư duy...!!!

Muốn có chánh kiến phải học tập chánh pháp (Văn huệ)...Muốn có chánh tư duy phải nghiền ngẫm đến thông suốt điều mình đã học (Tư huệ)... Thấu đáo hai thứ chánh trên, chánh niệm (Tu huệ) sẽ tự có (chánh niệm là hệ quả tất yếu của chánh kiến và chánh tư duy)...!!!

Chưa học tập như pháp, chưa tư duy như pháp làm sao có được chánh niệm (hiểu biết, nhớ nghĩ, nhất thể như pháp) để ứng dụng vào đời sống trong khi đi, đứng, ngồi, nằm một cách nhất tâm ???

Phật ngồi 49 ngày dưới cội Bồ Đề...Trong 49 ngày ấy ngài đã làm những gì ??? Chắc chắn việc đức Phật làm trong 49 ngày ấy, không giống chúng ta ngồi thiền hôm nay...!!! Vì rằng, nếu ta biết chắc rằng, đức Phật trong 49 ngày ấy đã làm gì, làm như thế nào...vv... ???!!! Nhất định hiểu biết này đã giúp chúng ta thành Phật từ lâu rồi... Đâu phải đợi đến 10 năm tu học như bạn vừa nêu !!!???

Đây là lí do vì sao chúng ta phải học tập chánh pháp để tịch diệt vĩnh viễn ba lớp ngu (vô minh)...Hết ngu rồi, hy vọng mới có thể biết "Phật đã làm gì trong 49 ngày ấy"...Khi biết rồi, cơ may "ta ngồi để thành Phật như đức Phật ngày xưa" mới có khả năng thành hiện thực...!!!

Chánh Huy Toàn và bạn đọc thân mến !!!

Học tập trong Phật đạo để chấm dứt ba thứ ngu vừa nêu là cả một quá trình...Trong phạm vi một bài viết, khó nói hết mọi điều...Nếu có duyên lành, chúng ta sẽ trao đổi nhiều hơn, sâu hơn, cụ thể hơn...!!! Mong Chánh Huy Toàn và bạn đọc thông cảm...!!!

Tiếc quá, hôm sự kiện tại Cung Văn Hoá Hữu Nghị Việt Xô...Chánh Huy Toàn bận công tác nên không tham dự được...!!! Hy vọng lần sau vậy...!!! Chúc Chánh Huy Toàn và bạn đọc an vui, tinh tấn !!!

Rất mong nhận được những câu hỏi lí thú và bổ ích từ mọi người...!!!

- Các bạn có thể gửi câu hỏi theo đường link sau: https://forms.gle/HooJiZeXLBNokpUx8

- Hoặc đặt câu hỏi trực tiếp từ Website https://lytu.vn/

25/06/2025
LÝ TỨ