Tam Giới Duy Tâm - Vạn Pháp Duy Thức !!!

Các bạn !!!

Sau khi gởi trả lời kì 18/2023 có chủ đề Bát Nhã Trí…Mình liên tiếp nhận được các thắc mắc của bạn đọc có nickname Đệ Phạm Thượng và của Tuấn Nguyễn Trà Vinh !!! Nội dung các câu hỏi như sau:

I- Các câu hỏi của Đệ Phạm Thượng:

"Con đọc bài trả lời câu hỏi của anh Phạm Thượng, có vài điều chưa hiểu mong thầy giải đáp!

1. Tại sao cũng đồng là thấy biết nhưng lúc lại phân biệt viết thấy biết là tri kiến, có lúc lại viết thấy biết là trí tuệ. Xin hỏi, hai thấy biết này có gì khác nhau không?

2. Trong kinh có nói đến: Trí kiến, trí tuệ, tuệ giác. 3 loại này giống hay khác nhau? Nên dùng vào trường hợp nào mới đúng nghĩa của nó vậy thầy?

3. Thầy dạy: “thấy biết người giác ngộ gọi là Bát Nhã Trí, không gọi là trí tuệ”, lúc thầy dạy: "muốn có Bát Nhã Trí phải cầu học". Vậy người giác ngộ đã có Bát Nhã Trí chưa? Hay phải cầu học mới có? Bát Nhã Trí là thành tựu của giác ngộ hay là thành tựu của việc cầu học?

4. Thưa thầy, có phải người giác ngộ chỉ là tương tợ Bát Nhã, muốn có Bát Nhã Trí phải cầu học các môn phương tiện giáo hoá (huyễn trí). Thông thuộc các môn giáo hoá nên gọi là Bát Nhã Trí?

5. Thế nào là Sai Biệt Trí? Thế nào là Nhất Thiết Chủng Trí?

- Từ Khổ Trí đến Đạo Tướng Trí có tính kế thừa nào không? Cái gì kế thừa?

- Tại sao Sai Biệt Trí lại có tính kế thừa còn Nhất Thiết Chủng Trí thì không, mà có đủ công đức thì thành tựu?

Con cảm ơn thấy giải đáp ạ!” 29/08/2023 - 11:08:03 - Đệ Phạm Thượng

II- Các câu hỏi của Tuấn Nguyễn Trà Vinh:

"Tôi xin chào Thầy Lý Tứ, xin Thầy giải thêm về Trí Bát Nhã mà Thầy vừa trả lời cho bạn Thượng, trong đó có câu nói rằng: Đây là thời kỳ đưa ba thừa, từ phương tiện tu học khác nhau, quan điểm khác nhau cùng đến một tri kiến chung làm chuẩn mực cho trí tuệ sau này, đó là "Tam giới Duy Tâm, Vạn Pháp Duy Thức" !!!

1- Khi nói phương tiện khác nhau hay quan điểm khác nhau? Đây có phải nói trên hình tướng có nhiều sai biệt, không thể hoà hợp với nhau (như thiền, tịnh, mật tông) sự khác biệt trên ngọn là như vậy, hay muốn nói cái gốc?

2- Xin hỏi: Câu “Tam giới duy tâm, vạn pháp duy thức” ý nghĩa là gì ?

3- Xin hỏi Tâm và Thức khác nhau hay giống nhau? Khác nhau ra sao? Giống nhau như thế nào?

Tôi xin cảm ơn sự chia sẻ về Phật pháp của Thầy đến với đọc giả hầu phát triển tình thần học hỏi giáo lý nhà Phật." - 29/08/2023 - 12:03:40 - Tuấn Nguyễn ở Trà Vinh

Đệ Phạm Thượng và Tuấn Nguyễn thân mến !!!

Về các câu hỏi của hai bạn, mình xin lần lượt trả lời như sau:

I- Các câu hỏi của Đệ Phạm Thượng !!!

- Hỏi:

1. “Tại sao cũng đồng là thấy biết nhưng lúc lại phân biệt viết thấy biết là tri kiến, có lúc lại viết thấy biết là trí tuệ. Xin hỏi, hai thấy biết này có gì khác nhau không?”

- Trả lời:

* Khi nói về hành trạng (dụng), dùng tri kiến !!!

* Khi nói về danh xưng (tên gọi), dùng trí tuệ !!!

* Xin xem kĩ định nghĩa từ bài 18/2023 !!!

“Bát-nhã hay Trí Tuệ là từ ngữ được phiên âm từ tiếng Phạn Prajñā (tiếng Nam Phạn: paññā, chữ Hán: 般若)…Đây là thuật ngữ đặc trưng của Phật đạo, nhằm chỉ chung cho thấy biết (tri kiến) của một vị đã giác ngộ thành tựu Đạo Xuất Thế đang trên hành trình học Bát Nhã và trí tuệ của bậc Xuất Thế Gian Thượng Thượng” !!!

- Hỏi:

2. Trong kinh có nói đến: Trí kiến, trí tuệ, tuệ giác. 3 loại này giống hay khác nhau? Nên dùng vào trường hợp nào mới đúng nghĩa của nó vậy thầy?

- Trả lời:

* Tri kiến, trí tuệ: Từ ngữ khác, ý nghĩa đồng…!!!

* Tuệ giác: “Có thể hiểu đó là cái nhìn bên trong thấy rõ bản chất sự vật hiện tượng hay cái nhìn bằng nhận thức thông tuệ chứ không phải cái nhìn bằng mắt thông thường chỉ thấy cái bên ngoài sự vật hiện tượng”. Theo Wikipedia !!!

Muốn sử dụng các thuật ngữ tri kiến, trí tuệ, tuệ giác hợp lí trong từng trường hợp cụ thể… Phải thấu suốt ý nghĩa từng thuật ngữ và phải thành tựu các thứ ấy…!!!

- Hỏi:

3. Thầy dạy: “thấy biết người giác ngộ gọi là Bát Nhã Trí, không gọi là trí tuệ”, lúc thầy dạy: "muốn có Bát Nhã Trí phải cầu học". Vậy người giác ngộ đã có Bát Nhã Trí chưa? Hay phải cầu học mới có? Bát Nhã Trí là thành tựu của giác ngộ hay là thành tựu của việc cầu học?

- Trả lời:

Xem câu trả lời số 2 và 4 - Kì 18/2023 !!!

- Hỏi:

4. Thưa thầy, có phải người giác ngộ chỉ là tương tợ Bát Nhã, muốn có Bát Nhã Trí phải cầu học các môn phương tiện giáo hoá (huyễn trí). Thông thuộc các môn giáo hoá nên gọi là Bát Nhã Trí?

- Trả lời:

Xem toàn bộ các câu trả lời Kì 18/2023 !!!

- Hỏi:

5. Thế nào là Sai Biệt Trí? Thế nào là Nhất Thiết Chủng Trí?

- Từ Khổ Trí đến Đạo Tướng Trí có tính kế thừa nào không? Cái gì kế thừa?

- Tại sao Sai Biệt Trí lại có tính kế thừa còn Nhất Thiết Chủng Trí thì không, mà có đủ công đức thì thành tựu?

- Trả lời:

* Sai Biệt Trí: Bồ Tát Trí !!!

* Nhất Thiết Chủng Trí: Phật Trí !!!

* Từ Khổ Trí đến Đạo Tướng Trí thuộc về Hữu Sư Trí (Sai Biệt Trí), tức trí này do người dạy mà được nên có tính kế thừa (giữa người dạy và học) !!!

* Nhất Thiết Chủng Trí thuộc về Vô Sư Trí, do đủ công đức tự thành, nên không có tính kế thừa…!!!

II- Các câu hỏi của Tuấn Nguyễn !!!

"Tôi xin chào Thầy Lý Tứ, xin Thầy giải thêm về Trí Bát Nhã mà Thầy vừa trả lời cho bạn Thượng, trong đó có câu nói rằng: Đây là thời kỳ đưa ba thừa, từ phương tiện tu học khác nhau, quan điểm khác nhau cùng đến một tri kiến chung làm chuẩn mực cho trí tuệ sau này, đó là "Tam giới Duy Tâm, Vạn Pháp Duy Thức" !!!

- Hỏi:

1- Khi nói phương tiện khác nhau hay quan điểm khác nhau? Đây có phải nói trên hình tướng có nhiều sai biệt, không thể hoà hợp với nhau (như thiền, tịnh, mật tông) sự khác biệt trên ngọn là như vậy, hay muốn nói cái gốc?

- Trả lời:

Phương tiện và quan điểm khác nhau: Là nói đến cách thức và xu hướng tu hành của ba thừa khác nhau…!!! Ví dụ:

* Thanh Văn thừa: Lấy yểm li làm phương tiện, quan điểm tu hành “chán khổ tìm vui”…!!!

* Duyên Giác thừa: Lấy đoạn duyên làm phương tiện, quan điểm tu hành tịch diệt các chi thuộc trung tế của 12 nhân duyên, khối ưu bi khổ não sẽ dứt, an vui liền hiện…!!!

* Bồ Tát thừa: Lấy thấu suốt nguyên nhân sinh tâm sinh pháp làm phương tiện, quan điểm ba cõi không thật, ngũ uẩn tự không… !!!

- Hỏi:

2- Xin hỏi: Câu “Tam giới duy tâm, vạn pháp duy thức” ý nghĩa là gì ?

- Trả lời:

* Tam giới duy tâm: Ba cõi (dục giới, sắc giới, vô sắc giới) chỉ do tâm mê biến hiện !!!

* Vạn pháp duy thức: Tất cả các điểm, quan niệm từ hiểu biết mà sinh !!!

- Hỏi:

3- Xin hỏi Tâm và Thức khác nhau hay giống nhau? Khác nhau ra sao? Giống nhau như thế nào?

- Trả lời:

* Tâm: Hiệu ứng tình cảm xảy ra khi ba duyên căn, trần, thức phối ngẫu trong điều kiện mê…!!!

* Thức: Nhận biết, phân biệt khi thức ấm bị mê…!!!

Theo giải thích ở trên, tâm và thức là hai món khác nhau…!!! Thức mê như cái cây, tâm mê như bóng cây…!!! Không cây không bóng, thức hết mê tâm tịch diệt…!!!

Hy vọng, những giải thích vừa rồi có thể giúp Đệ Phạm Thượng và Tuấn Nguyễn làm rõ những gì còn thắc mắc…!!! Chúc hai bạn an vui, tinh tấn…!!!

Rất mong, nhận được các câu hỏi lí thú và bổ ích từ mọi người !!!

30/08/2023

LÝ TỨ

Các bạn có thể gửi câu hỏi theo đường link: https://forms.gle/HooJiZeXLBNokpUx8

Hoặc đặt câu hỏi trực tiếp từ Website LyTu.Vn !!!