Hiện Tại Không Dừng !!!

Các bạn !!!

Mình vừa nhận được một số thắc mắc của bạn đọc Nguyễn Quang Sáng ở Hà Nội...!!!

Lời đầu tiên, thay mặt BQT chuyên mục, xin cảm ơn bạn đọc Nguyễn Quang Sáng đã gởi các câu hỏi...!!! Và, sau đây là nội dung các thắc mắc:

"Chào thầy Lý Tứ,

Cảm ơn thầy đã trả lời những câu hỏi của tôi. Qua câu trả lời của thầy tôi lại phát sinh thêm một số câu hỏi, nhờ thầy tiếp tục chỉ giúp.

Câu 1: Thầy nói: “Muốn tịch diệt vọng tưởng, phải học tập đúng chánh pháp để giác ngộ...!!!” Tại sao thầy nói phải “học tập” mà không nói là phải “tu hành”. Chữ “học tập” của thầy có gì khác với chữ “tu hành” không?

Câu 2: Những gì thầy đang dạy học trò của mình có được coi là đúng chánh pháp không? Nếu đúng chánh pháp, thì căn cứ vào đâu để thầy xác chứng điều đó?

Câu 3: Với một người tu có mục tiêu là quả vị Tu đà hoàn. Người đó đã có nhiều thời gian công phu thiền quán, nhưng chưa thu được kết quả. Vậy theo thầy, thời điểm hiện tại, người ấy nên quán tầng nghĩa Tứ niệm xứ nào cho phù hợp với mục tiêu trước mắt là Tu đà hoàn? Các dấu hiệu nào cho thấy người đó quán Tứ niệm xứ thành công?

Câu 4: Thầy nói: “Trong các kinh điển của Phật...Mình chưa (hoặc không) thấy kinh nào Phật dạy, "người tu hành miệng phải mỉm cười"...!!!”. Vậy, theo thầy “nụ cười của ngài Ca Diếp” trong Pháp Hội Linh Sơn khi thấy Đức Phật đưa lên một cành hoa Sen, ý vị là gì? Miệng mỉm cười ở đây là thực tập nụ cười của ngài Ca Diếp thì có gì chống trái so với Kinh Điển?

Câu 5: Thầy nói: “Phật dạy: "Hiện tại không dừng" do tâm thức phàm phu sanh diệt liên tục...Như vậy, "an trú trong hiện tại" là "an trú ở đâu" ???”. Thưa thầy, câu “ “Hiện tại không dừng” do tâm thức phàm phu sanh diệt liên tục.” được Phật dạy trong Kinh nào?

Tôi biết trong Kinh “Nhất Dạ Hiền Giả” Phật có dạy:

Quá khứ không truy tìm
Tương lai không ước vọng.
Quá khứ đã đoạn tận,
Tương lai lại chưa đến.
Chỉ có pháp hiện tại,
Tuệ quán chính ở đây,
Không động, không rung chuyển…

Vậy, câu Kinh thầy dẫn ở trên và lời Kinh này có chống trái gì với nhau không? Tại sao?

Rất mong nhận được câu trả lời từ thầy Lý Tứ.
Xin cảm ơn thầy!
27/10/2025 - 6:21:56 - Nguyễn Quang Sáng - Hà Nội"

Nguyễn Quang Sáng và bạn đọc thân mến !!!

Mình xin được trả lời các câu hỏi như sau:

- Hỏi:
Câu 1: "Thầy nói: “Muốn tịch diệt vọng tưởng, phải học tập đúng chánh pháp để giác ngộ...!!!” Tại sao thầy nói phải “học tập” mà không nói là phải “tu hành”. Chữ “học tập” của thầy có gì khác với chữ “tu hành” không?"

- Trả lời:

a) Mình và Lý Gia chỉ học tập giáo pháp để giác ngộ (như học tập văn hoá), chứ không tu hành theo thời khoá (truyền thống)...!!! Đó là lí do vì sao mình sử dụng khái niệm học tập mà không sử dụng khái niệm tu hành...!!!

b) Chữ học tập mình sử dụng bao hàm quy trình gồm ba pháp, hay ba giai đoạn, đó là: Văn, tư, tu...!!! Văn: Học tập để tiếp nhận thông tin (kiến thức)...Tư: Tư duy đến tận nguồn cơn để nắm vững và thấu suốt điều đã học...Tu: Ứng dụng triệt để điều đã học vào thực tế cuộc sống...!!!

- Hỏi:
Câu 2: "Những gì thầy đang dạy học trò của mình có được coi là đúng chánh pháp không? Nếu đúng chánh pháp, thì căn cứ vào đâu để thầy xác chứng điều đó?"

- Trả lời:

Theo mình, bất cứ làm việc gì trên đời cũng đều lấy mục tiêu làm thước đo đúng sai...!!! Ví dụ:

* Muốn biết con đường ta đi là đúng hay sai...Phải xem con đường đó có đưa ta đến mục tiêu mà ta cần đến hay không...!!!

* Muốn biết thứ thuốc đang uống đã đúng hay chưa....Phải theo dõi xem thuốc đó có giúp ta hết bệnh...!!!

* Muốn biết điều ta học tập có đúng chánh pháp hay không...Cần xem xét quá trình học tập có giúp ta thay đổi như pháp, có giúp ta đạt được các mục tiêu của giáo pháp đề ra hay không...!!!

Nếu con đường nào, loại thuốc gì, học tập thế nào...vv...mà không giúp ta đạt được các mục tiêu (đã đề ra) thì, phải xem lại...!!!

- Hỏi:
Câu 3: "Với một người tu có mục tiêu là quả vị Tu đà hoàn. Người đó đã có nhiều thời gian công phu thiền quán, nhưng chưa thu được kết quả. Vậy theo thầy, thời điểm hiện tại, người ấy nên quán tầng nghĩa Tứ niệm xứ nào cho phù hợp với mục tiêu trước mắt là Tu đà hoàn? Các dấu hiệu nào cho thấy người đó quán Tứ niệm xứ thành công?"

- Trả lời:

Phật dạy: "Một Tu đà hoàn đoạn ba kết, đó là: Thân kiến, giới cấm thủ và nghi"...!!! Như vậy theo mình, muốn thành tựu Tu đà hoàn quả người này phải:

* Học tập đến khi nào thấu suốt bản chất của thân, lúc đó sẽ không bị "thân kiến" làm ngại...!!! Có thể quán "thân bất tịnh" để hết tham đắm thân và thân không trói buộc...!!!

* Học tập đến khi nào thấu suốt bản chất giới luật, lúc đó sẽ ra khỏi "cố chấp, mê muội" khi giữ giới (quy ước)...!!! Có thể ứng dụng "vô lậu giới" để dần dần tiêu thất lậu hoặc...!!!

* Ứng dụng hai điều trên đến khi nào tâm thức dừng lặng, an vui, thảnh thơi, thanh tịnh...Từ đó, mọi nghi hoặc trong lòng về ba điều gồm: Nghi mình, tức biết chắc do học tập đúng nên ta mới có được thanh tịnh này...!!! Nghi người, biết chắc rằng, người dạy ta không sai giáo pháp...!!! Nghi pháp, không còn nghi ngờ gì giáo pháp ta đã học...!!!

- Hỏi:
Câu 4: "Thầy nói: “Trong các kinh điển của Phật...Mình chưa (hoặc không) thấy kinh nào Phật dạy, "người tu hành miệng phải mỉm cười"...!!!”. Vậy, theo thầy “nụ cười của ngài Ca Diếp” trong Pháp Hội Linh Sơn khi thấy Đức Phật đưa lên một cành hoa Sen, ý vị là gì? Miệng mỉm cười ở đây là thực tập nụ cười của ngài Ca Diếp thì có gì chống trái so với Kinh Điển?"

- Trả lời:

Nụ cười của ngài Ca Diếp trong hội Linh Sơn (nếu có !!!???) hay Phật cười trong pháp hội Diệu Pháp Liên Hoa là "nụ cười của đại sự nhân duyên" thuộc về câu chuyện hi hữu ngàn năm có một...Chứ không phải "Hít vào tâm tĩnh lặng, thở ra miệng mỉm cười" theo kiểu một ngày...cười...cả...ngàn...cái...!!!

Đọc câu hỏi của Nguyễn Quang Sáng, mình chợt suy nghĩ hơi hài hước một tí, nếu thình lình bản thân gặp một người hoặc một tập thể nào đó mà cứ hít vào thở ra lại cười, hít vào thở ra lại cười...cứ thế...cứ thế...cứ thế...thì, con người hoặc tập thể ấy trông như thế nào nhỉ...!!!???

- Hỏi:
Câu 5: "Thầy nói: “Phật dạy: "Hiện tại không dừng" do tâm thức phàm phu sanh diệt liên tục...Như vậy, "an trú trong hiện tại" là "an trú ở đâu" ???”. Thưa thầy, câu “ “Hiện tại không dừng” do tâm thức phàm phu sanh diệt liên tục.” được Phật dạy trong Kinh nào?

Tôi biết trong Kinh “Nhất Dạ Hiền Giả” Phật có dạy:

Quá khứ không truy tìm
Tương lai không ước vọng.
Quá khứ đã đoạn tận,
Tương lai lại chưa đến.
Chỉ có pháp hiện tại,
Tuệ quán chính ở đây,
Không động, không rung chuyển…

Vậy, câu Kinh thầy dẫn ở trên và lời Kinh này có chống trái gì với nhau không? Tại sao?"

- Trả lời:

a) Người xưa nói: "Được ý quên lời", Phật dạy: "Y nghĩa bất y ngữ"...!!! Theo lời dạy này, ta thấy cả hệ thống giáo pháp phần lớn đều dạy "tâm thức niệm niệm sanh diệt không dừng"...Và, người học tập nào cũng biết tâm thức vô thường, không dừng lặng như dòng nước chảy...Và, kinh Niết Bàn cũng dạy "Chư hành vô thường, thị sinh diệt pháp"; Kinh Tương Ưng phẩm Cây Lau, Phật dạy: "Không đứng lại, không bước tới...Đứng lại ta chìm xuống (trong tâm thức này), bước tới ta trôi giạt (trong vọng tưởng của vị lai)..."; Kim Cang Phật dạy: "Tam tâm bất khả đắc"...vv...!!! Rất, rất nhiều kinh có lời dạy mang ý nghĩa "hiện tại không dừng" hoặc "tâm thức (phàm phu) sanh diệt liên tục"...!!!

b) Kinh Nhất Dạ Hiền Giả, Phật dạy:

"....Và này các Tỷ-kheo, như thế nào là bị lôi cuốn trong các pháp hiện tại? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có kẻ vô văn phàm phu không đi đến các bậc Thánh, không thuần thục pháp các bậc Thánh, không tu tập pháp các bậc Thánh; không đi đến các bậc Chân nhân, không thuần thục pháp các bậc Chân nhân, không tu tập pháp các bậc Chân nhân; quán sắc là tự ngã, hay quán tự ngã là có sắc, hay quán sắc là trong tự ngã, hay quán tự ngã là trong sắc; hay vị ấy quán thọ là tự ngã, hay quán tự ngã là có thọ, hay quán thọ là trong tự ngã, hay quán tự ngã là trong thọ; hay vị ấy quán tưởng là tự ngã, hay quán tự ngã là có tưởng, hay vị ấy quán tưởng là trong tự ngã, hay quán tự ngã là trong tưởng; hay vị ấy quán hành là tự ngã, hay vị ấy quán tự ngã là có hành, hay vị ấy quán hành là trong tự ngã, hay vị ấy quán tự ngã là trong hành; hay vị ấy quán thức là tự ngã, hay quán tự ngã là có thức, hay quán thức là trong tự ngã, hay quán tự ngã là trong thức. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là bị lôi cuốn trong các pháp hiện tại.

Và này các Tỷ-kheo, thế nào là không bị lôi cuốn trong các pháp hiện tại? Ở đây, này các Tỷ-kheo, có vị Ða văn Thánh đệ tử đi đến các bậc Thánh, thuần thục pháp các bậc Thánh, tu tập pháp các bậc Thánh, đi đến các bậc Chân nhân, thuần thục pháp các bậc Chân nhân, tu tập pháp các bậc Chân nhân. Vị này không quán sắc là tự ngã, không quán tự ngã là có sắc, không quán sắc là trong tự ngã, không quán tự ngã trong sắc; không quán thọ … không quán tưởng … không quán hành … không quán thức là tự ngã, không quán tự ngã là có thức, không quán thức trong tự ngã, không quán tự ngã trong thức. Như vậy, này các Tỷ-kheo, là không bị lôi cuốn trong các pháp hiện tại...."

Để đúc kết, Phật lại dạy:

"Quá khứ không truy tìm
Tương lai không ước vọng.
Quá khứ đã đoạn tận,
Tương lai lại chưa đến,
Chỉ có pháp hiện tại
Tuệ quán chính ở đây.
Không động, không rung chuyển
Biết vậy, nên tu tập,
Hôm nay nhiệt tâm làm,
Ai biết chết ngày mai?
Không ai điều đình được,
Với đại quân thần chết,
Trú (trong pháp) như vậy nhiệt tâm,
Ðêm ngày không mệt mỏi,
Xứng gọi Nhứt dạ Hiền,
Bậc an tịnh, trầm lặng...."

Theo ý nghĩa bài kinh: "Pháp hiện tại" là những pháp mà chư hiền thánh đã được học tập trong hiện tại (như đã dẫn)...Tức, cần phải quán sát những pháp ta đã học trong hiện tại (để thấm nhuần), chứ không phải an trú trong "hiện tại tâm"...Hình như mọi người đọc không hết bài kinh nên đã hiểu nhầm ý kinh...Để rồi, lời dạy "pháp hiện tại" hiểu thành "hiện tại tâm"...!!!???

Hi vọng, những trả lời vừa rồi có thể giúp Nguyễn Quang Sáng và bạn đọc giải toả các thắc mắc trong lòng...!!! Chúc các bạn an vui, tinh tấn...!!!

Rất mong nhận được những câu hỏi lí thú và bổ ích từ mọi người...!!!

- Các bạn có thể gửi câu hỏi theo đường link sau: https://forms.gle/HooJiZeXLBNokpUx8

- Hoặc đặt câu hỏi trực tiếp từ Website LyTu.Vn

27/10/2025
LÝ TỨ